Verhandeling over Taijiquan

Printvriendelijke versiePrintvriendelijke versie

Toegeschreven aan Wang Zhong Yue

Vertaling en bewerking: Marc Heyvaert - Studiecentrum voor Tai Ji



Taiji (het grote uiterste) werd geboren uit Wuji (zonder uitersten) en is de moeder van Yin en Yang. Is er beweging dan gaat zij uiteen, bij rust komt zij samen.

Niet-actie is wuji, actie is taiji. Wanneer qi in de ruimte beweegt wordt taiji geboren en ontstaat er yin en yang. Deze regels geven de essentie weer van de Daoïstische kosmologie en filosofie. Het beeld dat geschetst wordt is er een van een dynamisch systeem, onderhevig aan veranderingen die opgewekt worden door externe factoren.

Vermijdt overdaad en ook tekort. Volg je tegenstander, buig en strek. Wanneer hij hard is, wees dan zacht. Dit heet wijken. Wanneer hij wijkt, volg ik. Dit heet kleven. Beweegt hij snel, wees dan ook snel. Beweegt hij traag, wees dan eveneens traag. Er zijn vele variaties mogelijk, maar het principe blijft hetzelfde.

Dit is een pleidooi voor gematigdheid in de strijd. De echte overwinnaar is diegene die bereid is de tegenstander te volgen in al wat hij doet, zonder onmiddellijk initiatief aan de dag te leggen. Zheng Manqing ging zelf nog een stap verder door te beweren dat je bereid moet zijn om te verliezen ("invest in loss") om de strijd te kunnen winnen. Het is dit principe dat van taijiquan een verdedigingskunst maakt. Aanvallen staat niet in de taijiquan woordenschat.

Wanneer je deze technieken hebt geleerd zal je beginnen begrijpen wat Dong Jing (begrijpen energie) betekent. De volgende stap is intuïtief aanvoelen (geestelijk inzicht) wat je tegenstander van plan is. Maar zonder lange en doorgedreven training zal je dit niet kunnen.

Door veel te oefenen (met partner) zal je stilaan leren voelen wat hij wil bereiken en zal je leren daar gepast op te reageren. De volgende stap is een spiritueel, intuïtief inzicht, dat je toelaat op de minste aanwijzing, de juiste beslissing te nemen. Maar dit komt pas na vele jaren ervaring en oefening.

Ontspan je nek zodat energie naar de kruin van je hoofd wordt gestuwd. Laat "qi" in je Dan Tian zakken. Buig niet voorover, noch achterover, neig niet naar links, noch naar rechts.

De kruin van je hoofd wordt door Daoïsten ook wel de Ni-Wan (klei pil) of Tian Men (hemelpoort) genoemd. Deze plaats moet licht aanvoelen. Energie gaat naar boven, maar qi blijft beneden in de Dan Tian.

Plots verdwijn je, dan ben je er weer. Is er druk aan je rechterkant, dan maak je die leeg; is er druk aan je linkerkant, dan ben je daar verdwenen. Wanneer je naar boven wordt geleid, dan ga je hoger, wanneer je naar beneden wordt geduwd, dan zak je. Komt je tegenstander dichterbij, ga dan achteruit; gaat hij achteruit, dan volg je. Er kan geen pluim op je lichaam worden gelegd en een vlieg zou er niet kunnen op landen. De tegenstander kent mij niet, maar ik ken hem wel. Hierdoor kent de held nergens zijn gelijke.

Hier worden de principes van het volgen terug herhaald. Door een correcte houding ben je volledig meester over je eigen lichaam. Je kan met verhoogde gevoeligheid snel reageren op de minste actie van je tegenstander zodat hij de indruk krijgt dat je soms verdwijnt om dan plots weer te verschijnen.

Er bestaan veel verschillende krijgskunsten. Alhoewel je een verschil kan zien in de posities, komt het bij al deze stijlen op hetzelfde neer : de sterkste verslaat al wie zwakker is en de snelste haalt het van al wie trager is. Wie veel (spier)kracht heeft haalt het steeds van die zonder (spier)kracht, wie snel is met de handen wint van de trageren. Dit hangt af van aangeboren talent en heeft helemaal niets te maken met de Kracht die moet verworven worden.

Taijiquan is fundamenteel anders dan de overige krijgskunsten waar aangeboren mogelijkheden en talent een grotere rol spelen. De taijiquan toepassingen gaan heel wat dieper dan men zou kunnen vermoeden. Je hebt tijd, geduld en doorzettingsvermogen nodig om deze diepere zaken te ontdekken.

Denk aan de uitdrukking "Vier ons is genoeg om duizend pond weg te duwen". Het is duidelijk dat dit niet met (spier)kracht kan verwezenlijkt worden. Indien een tachtig- of negentigjarige man zich kan verdedigen tegen vele aanvallers, kan dit niet een kwestie van snelheid zijn.

"Bij taijiquan leer je te vertrouwen in techniek en je inzicht in de tegenstander, eerder dan in (spier)kracht en snelheid. Wanneer je de vorm gedurende vele jaren inoefent zal je over een gezond lichaam beschikken en zal je een reserve van interne energie hebben opgebouwd. (...) Wanneer je de principes van neutralizeren, volgen en kleven begrijpt en vele jaren lang toepassingen en "handen duwen" hebt ingeoefend, zal jezelf verdedigen geen enkel probleem zijn, zelfs niet wanneer je oud bent." (Dr. Yang Jwing-Ming).

Sta als een weegschaal, beweeg als een karrewiel.

Je staat rechtop, zonder over te hellen, volledig in evenwicht, maar je blijft gevoelig (als een weegschaal). Wanneer je reageert, beweeg je als een wiel. Je bekken, het centrum van je lichaam is daarbij te vergelijken met de as van het wiel. Je armen en benen zijn de spaken en de velg. Op deze manier kan je de acht richtingen afdekken, de vier hoeken en zijden van het denkbeeldig vierkant rondom je.

Is je gewicht of kracht aan één kant dan zal je kunnen volgen, is de verdeling gelijk dan blokeer je. Vaak zien we mensen die deze kunst reeds jaren beoefenen en toch door anderen gecontroleerd en overwonnen worden. De oorzaak is gelijke verdeling van gewicht of kracht.

Het gaat hier niet alleen om de verdeling van je gewicht over je twee benen, maar ook over de verdeling van de kracht die je aanwendt. In zijn commentaar trekt Dr. Yang Jwing-Ming onze aandacht op een mogelijke dubbele interpretatie van een karakter in de tekst, zodat beide betekenissen een zin krijgen.

Om deze fout te vermijden moet je Yin en Yang begrijpen. Volgen is wijken. Wijken is volgen. Nooit Yin zonder Yang, nooit Yang zonder Yin. Zij vervolledigen elkaar. Dit begrijpen is Dong Jing (begrijpen energie).

Taijiquan is meer dan allen maar wijken voor een aanval. Je moet attent blijven en volgen, klaar om zelf aan te vallen. Yin en Yang zijn met elkaar verbonden en één. Wanneer je dit principe tot het jouwe maakt zal je aanvoelen wat er gaat gebeuren.

Nadat je Dong Jing ervaren hebt en veel blijft oefenen zal je deze kennis verder verfijnen. Observeer in stilte en denk erover na. Beetje bij beetje realiseer je je diepste wens.

Na een tijd wordt de studie van Taiji(quan), je eigen studie. Je leert van anderen, maar door na te denken en de zaken die je hebt gezien in je eigen gedachten te blijven onderzoeken kom je tot nieuwe inzichten. In dit opzicht is Taijiquan duidelijk een Daoïstische discipline, waar geen ruimte is voor dogma, maar wel voor eigen observaties en wijsheid.

Geef op en volg je tegenstander, dat is de essentie. Velen begrijpen dit verkeerd en geven op wat voor de hand ligt en gaan op zoek naar wat veraf ligt. Maar dan kan de kleinste fout ervoor zorgen dat je duizend kilometer naast je doel schiet. Wie deze kunst wil leren moet het onderscheid kunnen maken.

Je eigen wil en intentie moet volledig verdwijnen en vervangen worden met de obsessie je tegenstander te volgen. Yang Chengfu zei : "Wanneer je zelf beweegt, lijk je onhandig, wanneer je iemand anders volgt, ben je lichtvoetig.". Zelf wanneer je denkt de tegenstander te volgen, speel je misschien met de gedachte aan wat mogelijk is (wat veraf ligt) en probeer je misschien je tegenstander in een bepaalde positie of situatie te krijgen. Je geeft dan het principe van volgen op en de kleinste fout kan ervoor zorgen dat je het onderspit moet delven (duizend kilometer naast je doel schiet). Het is beter te reageren op wat zich voordoet (voor de hand ligt) en bij je tegenstander de minste fout af te straffen. Speculeren naar de toekomst toe is nefast, je concentreren op het moment, is vaak veel efficiënter.